Her cinsiyetten ve her yaştan insanı etkileyebilen ve en sık görülen nörolojik bir hastalık olan epilepsinin (sara), dünya genelinde yaklaşık 50 milyon insanı etkilediği düşünülüyor.
Epilepsinin tekrarlayan nöbetlerle karakterize olduğunu belirten Bodrum Amerikan Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Melek Kandemir Yılmaz, nöbet tipinin ise herkeste farklı olabildiğini söyledi.
Yılmaz, “Beynin hangi bölgesi anormal aktiviteden etkilenirse, o bölgenin fonksiyonuna uygun belirtiler ortaya çıkmakta, epileptik aktivitenin beyindeki yayılımıyla başka belirtiler de eşlik edebilmektedir. Bazı nöbet tiplerinde kişi sadece birkaç saniye süreli boş bakarken, bazı kişilerde tüm vücutta kasılma/titreme gözlenebilmektedir. Bilinci etkileyen nöbetler olabileceği gibi, bilincin korunduğu nöbetler de görülebilir. Birçok epilepsi türü vardır. Ailesel epilepsi türleri olabildiği gibi, beynin gelişimsel bozukluklarına, tümör, inme gibi beyin hasarına bağlı da nöbetler ortaya çıkabilir. Bazı kişilerde ise neden belirlenememektedir” diye konuştu.
NÖBETLER, İLAÇ TEDAVİSİYLE KONTROL ALTINA ALINIYOR
Tek bir nöbet geçirmenin epilepsi anlamına gelmeyebildiğini dile getiren Doç. Dr. Melek Kandemir Yılmaz, “En az 24 saat arayla ve en az iki tetiklenmemiş nöbet geçirildiyse, o zaman epilepsi teşhisi konur. Yapılan tetkiklerde (EEG’de, beyin MR görüntülemede) anormal bulgu saptandığında ve doktor tarafından yapılan değerlendirme sonrasında nöbetin tekrar olma ihtimali olduğu düşünülürse, o zaman ilaca başlanabilir. İlaç tedavisiyle nöbetler kontrol altına alınmaya çalışılır. Uygun hastalarda nöbet kontrolü sağlanması için ameliyatla tedavi de bir seçenek olabilir. Genetik geçişli bazı epilepsi türlerinde erişkinlikte nöbetler ortadan kalktığından, bu kişilerde ilaç tedavisi bir süre sonra kesilmektedir. Genetik geçişli başka bir epilepsi türünde ise ömür boyu ilaç tedavisi gerekmektedir. Kişide nöbete sebep olan faktör, nöbet tipi ve ne kadar süredir nöbet geçirmediği göz önünde bulundurularak ilaç tedavisine son verilebilir” ifadelerini kullandı.
Tedavinin uzman hekimler tarafından yürütülmesi gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr.Yılmaz, şöyle devam etti: “Nöbet 5 dakikadan uzun sürerse veya hemen ardından ikinci bir nöbet olursa, nöbet durduktan sonra solunum veya bilinç geri gelmezse, ateş yüksekse, hamilelik durumu varsa, diyabet (şeker hastalığı) varsa, nöbet sırasında kişi kendisine zarar verdiyse (kırık vb.), nöbet önleyici ilaç kullanılmasına rağmen nöbetler devam ediyorsa, ilk kez nöbet geçiriliyorsa mutlaka uzman bir doktora gidilmelidir.”
Epilepsi tedavisinde kullanılan yöntemler
EEG epilepsi tanısında kullanılan en yaygın testtir. EEG tetkikinde, elektrot adı verilen küçük metal diskler, bir yapıştırıcı yardımıyla kafa derisine tutturulur. Elektrotlar beynin elektriksel aktivitesini amplifikatörlerle bilgisayar ekranına dalgalar şeklinde yansıtır. Normal bir beyinde uyku/uyanıklık aktiviteleri, göz açma/kapamayla değişen aktiviteler gözlenir. Bazı epilepsi hastalarında bu normal aktivitede de bozulma gözlenmektedir. Epileptik kişilerde beynin bazı bölgelerinde anormal aktivite gözlenebileceği gibi, her iki beyin yarım küresini etkileyen yaygın bir aktivite de gözlenebilir. EEG çekimi uyanıklıkta ve uykuda yapılabilir. Nöbetleri kaydetmek için EEG sırasında video kaydı alınabilir. Nöbetleri kaydetmek, ne tür nöbetler geçirdiğinizi belirlemeye veya diğer durumları ekarte etmeye yardımcı olabilir. EEG tetkikinden önce anormal aktiviteyi tetiklemek için kişinin az uyuması istenebilir ve çekim sırasında derin nefes alma ve ışık uyarımı yapılır.
Beyin MR Görüntüleme
Beynin ayrıntılı bir görüntüsünü oluşturmak için güçlü mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanır. Nöbetlere neden olabilecek bir lezyon varlığını tespit etmek için yapılır. İncelemenin epilepsi protokolüne uygun belirlenmiş standartlarda ve ince kesitlerle yapılması önerilir.
İlaçla mümkün olan en iyi nöbet kontrolü için şunlara dikkat edilmelidir:
İlaçlar tam olarak reçete edildiği şekilde alınmalıdır.
İlacın jenerik versiyonuna geçmeden veya başka ilaçları almadan önce daima sağlık uzmanı aranmalıdır. (Buna reçeteli veya reçetesiz alınan ilaçlar ve bitkisel ilaçlar da dahildir.)
Sağlık uzmanına danışılmadan ilaç asla kesilmemelidir.
Ruh halinde veya davranışlarda değişiklikler varsa, yeni veya artan depresyon veya intihar düşünceleri fark edilirse, hemen psikiyatriste başvurulmalı ve doktorla görüşülmelidir.
Migren varsa, doktora bildirilmelidir. Migreni önleyebilecek ve epilepsiyi tedavi edebilecek bir anti-nöbet ilaç gerekebilir. Doktorla yapılan düzenli takip randevuları aksatılmamalıdır.
Yeni epilepsi tanısı konulmuş olan kişilerin en az yarısı ilk ilaç tedavisiyle nöbetsiz hale gelir. Anti-nöbet ilaçlarla nöbetler kontrol altına alınamazsa, uygun kişilerde ameliyat (epilepsi cerrahisi) yapılabilir.
News
