Türkiye tarihinde yeni bir milat olan 15 Temmuz’un üzerinden 5 yıl geçti. Unutulmaz acıların yaşandığı o gecede, gelecek nesillere örnek olacak bir “millet direnişi” sergilendi.
Türkiye için dönüm noktalarından olan 15 Temmuz gecesi yaşanan darbe girişiminin, halkın daha önce benzeri görülmemiş direnişiyle akamete uğratılmasının ardından 5 geçti. Nesiller boyu unutulmayacak, özgürlüğün rengini taşıyan bu direniş, küresel emperyalist güçlere karşı güçlü bir mesaj veriyordu.
Ekranları başında İstanbul Boğaz Köprüsü’nün uluslararası güçlerin yerli işbirlikçileri eliyle işgal edilişini gören Türk, Kürt, Arap, Çerkez ve daha nice imanlı yürekler, gelecek nesillere büyük miras olacak izzetli bir direnişin örnekliğini sergiledi.
Türkiye’nin tüm bölgelerinde sokaklara, meydanlara çıkan halk, karanlığın aydınlığı boğmaya çalıştığı bilekleri, ayakları bağlayan prangaları keserek, esaretin getireceği zilletten kurtuldu.
İstikbalin istiklal şafağına uzanacak o gece büyük bir mücadele gösteren imanlı yürekler; kadınıyla, erkeğiyle, genci ve yaşlısıyla direnişin rengini dillerindeki tekbir ve salavatlarla haykırıyordu.
Meydanlarda darbeye direnen halk mermilere hedef olurken camilerde, mescitlerde sala okuyan kimi imamlar da cuntacıları alkışlayan güruhun saldırılarına maruz kalıyordu.
Bir taraftan meydanlardaki halk, tankların paletleri altında ezilirken öte taraftan jetler parlamento binasını bombalıyordu. Her taraftan büyük bir kuşatmanın başladığı 15 Temmuz gecesi, tarih boyu unutulmayacak direniş hikâyelerine tanıklık ediyordu.
Kimileri bu direnişin rengini demokrasiyle boyamaya kimileri de milliyetçi kulvarlara sokmaya çalışsa da dillerdeki tekbir ve salavatlar, minarelerde yankılanan salalar, meydanlardaki direniş nöbetlerinde ikame edilen cemaatle namazlar, aslında İslam milletinin şerefli duruşunu yansıtıyordu.
Meydanlardaki direnişin rengi ‘İslam’dı ve ona olan ‘iman’dı. Yaklaşık bir asırdır zulmün her çeşidini doğusuyla batısıyla yaşamış bir milletin, artık ‘yeter’ ve ‘dur’ dediği 15 Temmuz gecesi yeni bir milat olmuştu.
Darbe girişimin kronolojisi
Darbe girişimine 8 bin 651 askeri personel katılmış, TSK’ya ait 35 uçak, 37 helikopter, 74 tank ve 3 geminin kullanılmıştı. Hain darbe girişiminde 251 kişi şehid edildi.
15 Temmuz Cuma günü saat 22.00’de başlayan darbe girişimi, halkın direnişiyle karşılaşınca 22 saat sonra sonuçsuz kaldı. Darbe girişiminin ilk aşamasında, Genelkurmay Başkanlığı Karargâhı ve TRT Genel Müdürlüğü darbeci askerlerce ele geçirildi. Aynı saatlerde İstanbul’da Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprüleri de bir grup asker tarafından kapatıldı.
Yaşananlar tüm Türkiye’yi şoka sokarken saat 23.30’u gösterdiğinde Başbakan Binali Yıldırım, özel bir televizyon kanalının canlı yayınına telefonla bağlanarak, bir kalkışma girişimi olduğunu ve “Bu girişime izin verilmeyecektir. Bunu yapanlar en ağır bedeli ödeyeceklerdir. Askerin içerisinde bir grubun kalkışması söz konusudur.” dedi.
An be an haber merkezlerine yeni bilgiler gelirken saat 23.24’te Ankara’nın Gölbaşı ilçesindeki Polis özel Harekât Eğitim Merkezi’nde bir patlama meydana geldi. Ardından 23.30’da Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ın, darbeci bir grup asker tarafından rehin alındığı bildirildi.
Saatler 24.00’ü gösterdiğinde darbe girişimi içerisinde yer almayan yüksek rütbeli kimi askeri kaynaklarca, “Askeri kalkışma, ordu içerisindeki Fetullahçı Terör örgütü/Paralel Devlet Yapılanması mensubu bir grup subay tarafından yapılmaya çalışılmaktadır.” açıklaması yapıldı.
Ajanslar başta Ankara ve İstanbul’da yaşanan olayları sıcağı sıcağına aktarırken saat 00.09’da Ankara Yenimahalle’de bulunan Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) kampüsüne askeri helikopterlerce ateş açıldı. Bunun üzerine MİT’in çevre güvenliğini sağlayan unsurlar tarafından saldırıya anında silahla karşılık verildi.
TRT’yi işgal eden darbeci askerler, korsan darbe bildirisi okuttu
Saat 00.11’de Marmaris’te bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Atatürk Havalimanı’na doğru hareket etti. Saat 00.13’te TRT’yi işgal eden darbeci askerler, korsan darbe bildirisi okuttu. Cumhurbaşkanlığı kaynakları, açıklamanın TSK tarafından yapılmadığına dikkat çekti. Bildirinin TRT’de okutulmasından bir süre sonra TÜRKSAT, TRT’nin yayınını kesti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan:Gereken cevabı alacaklardır
Bu açıklamaların ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan özel bir televizyon kanalının canlı yayınına bağlanarak, askeri kalkışmaya tepki gösterdi ve halkı meydanlara davet etti. Erdoğan, “Milli iradeye yönelik bu ayaklanma hareketine karşı tabii ki hukuk, yasalarımız, anayasamız neyi gerektiriyorsa bunun bir defa cevabını bu yapı ister Silahlı Kuvvetler içinde olsun, bir grup azınlık da olsa ister başka kurumlarımızın içerisinde olsun, gereken cevabı alacaklardır.” dedi.
İstanbul Küçükçekmece Başsavcısı Ali Doğan, saat 00.35’te darbe girişimiyle ilgili ilk soruşturmayı başlattı. Ardından darbe girişimini yapan askerlerin görüldükleri yerlerde tutuklanacaklarını açıklandı.
Saatler 00.57’yi gösterdiğinde darbeci askerler TÜRKSAT’ın Gölbaşı’ndaki tesislerine helikopterlerle saldırdı. Bu saldırı sonrası aralarında Rehber TV’nin de olduğu kimi özel TV kanallarının yayını kesildi.
Hizbullah Cemaati: Halkımızı darbecilere karşı direnmeye davet ediyoruz
01.00’de Hizbullah Cemaati tarafından yayımlan bildiride “Yapılmaya çalışılan darbe girişimini kabul etmiyor ve şiddetle kınıyoruz. Tüm halkımızı darbecilere karşı direnmeye davet ediyoruz.” denildi.
Ankara Emniyet Müdürlüğü saat 01.01’i gösterdiğinde savaş uçağı ve helikopterlerin saldırısına uğradı. Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, “Bu, TSK içinde bir cuntanın kalkışma girişimidir.” dedi. Saat 01.39’da TBMM Genel Kurulu Salonu TBMM Başkanı İsmail Kahraman ve milletvekillerinin gelişiyle açıldı.
Darbeci askerler saat 02.20’de Gölbaşı özel Harekât Daire Başkanlığı’na havadan saldırdı. Hava saldırısı sonucu 17 polis hayatını kaybetti. Ardından TSK’ya ait F-16 uçağı, darbe girişiminde bulunanların elindeki Sikorsky tipi helikopteri düşürdü. Aynı saatlerde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne girmeye çalışan darbeci 3’ü rütbeli 13 asker gözaltına alındı. Ardından MİT Basın Danışmanı Nuh Yılmaz, “Darbe püskürtüldü” dedi.
Saatler 02.42’yi gösterdiğinde TBMM bombalandı. 7 dakika sonra TBMM’ye ikinci hava saldırısı gerçekleşti. TBMM Başkanı İsmail Kahraman ve Genel Kurul’daki milletvekilleri sığınağa indi.
Başbakan Binali Yıldırım saat 03.10’da Ankara semalarında, MİT, Meclis, Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık gibi kritik bölgeler üzerinde uçuş yapan her türlü askeri helikopter ve uçağın füzeyle düşürüleceğini açıkladı.
Saat 00.11’de Marmaris’ten hareket eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, saat 03.20’de İstanbul Atatürk Havalimanına indi.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı saat 04.00’te, darbe girişiminde bulunan FETö/PDY irtibatlı yargı görevlileri ve sözde “Yurtta Sulh Komitesi” mensubu darbeci general, amiral, subay, astsubay, er ve erbaşlar hakkında gözaltı kararı verdi.
Saat 04.42: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Marmaris’te konakladığı ve gece yarısı ayrıldığı otele helikopterlerden ateş açıldı. Helikopterlerden inen yüzleri maskeli ve ağır silahlar taşıyan darbeci askerler, oteli abluka altına aldı. Yaşanan çatışmada 5 polis yaralandı. Yaklaşık bir saat sonra 05.20’de Başbakan Yıldırım, Twitter hesabından darbe girişimi içerisinde yer alan bir generalin öldürüldüğünü, aralarında albayların da bulunduğu 130 askerin gözaltına alındığını belirtti.
Saat 06.00’da Gölbaşı Cumhuriyet Başsavcılığınca, darbe girişimiyle ilgili soruşturma başlatıldığı, Gölbaşı’ndaki özel Harekât Merkezi’nde darbecilerin hava saldırısı sonrası 42 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. Güvenlik çemberine alınan Çankaya Köşkü ve Başbakanlık Resmi Konutu’na çıkan tüm yollar saat 06.30’da kapatıldı. Darbe girişiminde bulunan askerler tarafından kullanılan ve TÜRKSAT’ı bombalayan helikopterin Gölbaşı’nda düşürüldüğü bildirildi. Saat 06.43’te Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nin yakınlarına 2 bomba atıldı. Saat 06.52’de Başbakan Yıldırım, Genelkurmay Başkanlığına vekâleten 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar’ın atandığını açıkladı.
İstanbul ve Ankara başta olmak üzere büyük hareketliliğin yaşandığı Türkiye’de darbeciler tarafından cadde ve meydanlardaki halk katledilirken, diğer taraftan da kimi askeri ve sivil devlet kurumları da ya muhasara altına alınmış ya da bombalanıyordu.
Tüm bunlarla beraber darbecilerin safında olmayan askerler ile polis ve MİT unsurları da darbe girişiminde bulunan askerlere yönelik operasyon başlatmıştı. Daha sonraki süreç şöyle devam etti:
Saat 07.50’de darbeci 5 general ile 29 albay, İçişleri Bakanı Efkan Ala tarafından görevden uzaklaştırıldı, 08.32’de asker, Ankara Akıncı 4. Ana Jet Üs Komutanlığına operasyon düzenleyerek Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ı kurtardı. 08.36’da Jandarma Genel Komutanlığı, özel harekât polisleri tarafından ele geçirildi.
Darbe girişimiyle ilgili başlatılan soruşturmalar kapsamında, Türkiye genelinde, silahlı terör örgütü FETÖ üyesi bin 374 TSK personeli gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında 58. Topçu Tugay Komutanı Tuğgeneral Murat Aygün’ün de vardı. Saatler 09.40’da Genelkurmay Başkanlığından çıkan 200’e yakın silahsız er ve erbaş polise teslim oldu.
Eski Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Akın öztürk ile Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanlığı (EDOK) Muhabere ve Destek Eğitim Komutanı Korgeneral Metin İyidil hakkında, vatana ihanet suçundan işlem başlatıldı. Başlatılan darbe soruşturması kapsamında saat 09.56’da Türkiye genelinde bin 563 darbecinin gözaltına alındığı bildirildi. Ardından Türkiye genelindeki tüm hâkim ve savcılardan izinli olanların, izinlerini keserek derhal görevlerine başlamalarına ve adli tatilin iptaline karar verildi.
Darbe girişimi akamete uğratıldı
Sabahın ilk ışıklarından sonra darbe girişiminin sonuçsuz kaldığının netleşmesinin ardından hem darbeci askerler teslim olmaya hem de soruşturma ve operasyonlar genişlemeye başladı. TSK ve Yargı’da darbeciler ve uzantılarına yönelik başlatılan operasyon ile sonraki saatlerde şunlar yaşandı:
Saat 10.07’de Genelkurmay Başkanlığından çıkan 700’e yakın silahsız er ve erbaş polise teslim oldu. Ardından 10.15’te Bingöl 49. Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Yunus Kotaman ile Bolu 2. Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral İsmail Güneşer’in gözaltına alındığı haberi geldi. 10.34’te Genelkurmay Başkanlığı içinde darbeye katılmadığı için elleri bağlı olarak odalar içinde kilitli tutulan subay ve astsubaylar kurtarıldı. Ardından, tankçı subay ve astsubayların da bulunduğu bir grup asker teslim oldu.
Başbakan Yıldırım Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar’ın kurtarıldığını ve Çankaya’da kriz merkezinde görevinin başında olduğunu açıkladı. İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın, Sahil Güvenlik Komutanı Tümamiral Hakan Üstem’i görevden aldığı bildirildi.
- Ana Jet Üs Komutanlığında üslenen darbeci askerler, kalkışmanın başarısızlıkla sonuçlanması üzerine üssü terk ederken saat 11.27’de Genelkurmay Başkanlığı Karargâhında bulunan darbeci askerler, teslim olmak için müzakere talebinde bulundu. Hemen ardından 12.04’te özel harekât polislerinin operasyon düzenlediği Jandarma Genel Komutanlığı binasında darbeci 200 asker gözaltına alındı.
Başbakan Yıldırım: Kalkışma bastırılmıştır
Başbakan Binali Yıldırım, saat 12.57’yi gösterdiğinde kriz masasının oluşturulduğu Çankaya Köşkü’ne geldi ve burada açıklamalarda bulunarak, “Bu kalkışma bastırılmıştır, toplam 161 şehidimiz, şu ana kadar bin 440 yaralımız vardır. Bu aşağılık kalkışmaya, bu olaya karışan şu ana kadar 2 bin 839 çeşitli rütbede subay, asker gözaltına alınmıştır. Üst düzey rütbeliler de mevcuttur.” dedi.
Bir taraftan darbeci askerlere operasyon düzenlenirken diğer taraftan da yargıda başlatılan soruşturmalar kapsamında HSYK harekete geçti. HSYK Genel Kurulu, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının gözaltı kararı doğrultusunda 5 HSYK üyesinin üyeliğinin düşürülmesine karar verdi. HSYK 2. Dairesi, 541’i ilk derece idari yargıda, 2 bin 204’ü ilk derece adli yargıda olmak üzere toplam 2 bin 745 hâkimi açığa aldığını açıkladı. Danıştay Başkanlığındaki paralel yapı mensubu üyelerden 5’i Danıştay Genel Kurul Salonunda gözaltına alındı. Saat 15.26’da FETö’nün darbe girişimiyle ilgili haklarında yakalama kararı bulunan 10 Danıştay üyesi gözaltına alındı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından terör örgütü üyeliği suçundan 140 Yargıtay, 48 Danıştay üyesi hakkında gözaltı kararı alındı. Darbe girişiminin ardından yürütülen soruşturma kapsamında, evinde arama yapılan Anayasa Mahkemesi Üyesi Alparslan Altan, evinde arama yapılan Anayasa Mahkemesi üyesi Erdal Tercan gözaltına alındı.
Başbakan Binali Yıldırım olağanüstü toplanan TBMM Genel Kurulu’nda milletvekillerine hitap etti.
Aradan geçen uzun saatler sonrasında saat 20.00’de Akıncı 4. Ana Jet Üssü’ndeki darbecilere yönelik operasyon sona erdi. Operasyonda 67 kişilik grup teslim oldu. Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Galip Mendi kurtarıldı.
17 Temmuz Pazar günü yaşanan darbe girişimi sürecinin son bilançosunu açıklayan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ 6 bin kişinin gözaltına alındığını ve bu sayının artacağını açıklarken, 2 bine yakın askerin tutuklandığı bunların 100’e yakının generallerinde aralarında olduğu üst rütbeli subaylar olduğu belirtildi.
İLKHA